Giải pháp chống hàng giả cho doanh nghiệp và người tiêu dùng

Các giải pháp chống hàng giả hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu và người tiêu dùng dễ dàng nhận diện sản phẩm chính hãng. Nếu bạn đang tìm hiểu các phương pháp như công nghệ chống giả, tem chống hàng giả, truy xuất nguồn gốc hay biện pháp giám sát thị trường để hạn chế hàng giả, hãy cùng iCheck tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Tình hình hàng giả, hàng nhái hiện nay tại Việt Nam

Thực trạng và những con số thống kê mới nhất

Theo bài viết trên Báo Chính Phủ, năm 2023, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra 71.910 vụ, xử lý 52.349 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 500 tỷ đồng. Riêng trong lĩnh vực thương mại điện tử, lực lượng đã kiểm tra 834 vụ, xử lý 764 vụ, xử phạt hơn 12 tỷ đồng và tịch thu hàng hóa trị giá gần 6 tỷ đồng. Tình trạng vi phạm vẫn diễn biến phức tạp, tiếp tục là thách thức đối với công tác quản lý thị trường.

Dù đạt nhiều kết quả, tình trạng hàng giả vẫn phức tạp do thủ đoạn tinh vi, pháp luật chồng chéo, khó phân biệt hàng thật – giả, và sự phối hợp chưa hiệu quả giữa doanh nghiệp với cơ quan chức năng.

Trước thực trạng này, việc áp dụng giải pháp chống hàng giả toàn diện, kết hợp công nghệ hiện đại và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan là yếu tố then chốt để kiểm soát và ngăn chặn hàng giả hiệu quả.

Tác hại của hàng giả đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng

Đối với doanh nghiệp

• Mất doanh thu, lợi nhuận do hàng giả cạnh tranh trực tiếp.
• Ảnh hưởng uy tín thương hiệu khi khách hàng mua phải hàng kém chất lượng.
• Tốn kém chi phí cho các biện pháp chống hàng giả và kiện tụng.
• Khó mở rộng thị trường do hàng giả chiếm lĩnh.
• Rủi ro pháp lý nếu hàng giả gây hậu quả nghiêm trọng.

Đối với người tiêu dùng

• Gây hại sức khỏe: Hàng giả chứa hóa chất độc hại, ảnh hưởng đến người dùng (mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm…).
• Thiệt hại kinh tế: Mất tiền mua hàng kém chất lượng, tốn thêm chi phí mua lại sản phẩm chính hãng.
• Mất niềm tin vào thị trường: Khó phân biệt hàng thật – giả, e ngại khi mua sắm.
• Không được bảo hành, đổi trả: Hàng giả không có bảo hành chính hãng, gây thiệt hại khi hư hỏng.
• Nguy hiểm đến tính mạng: Một số sản phẩm như linh kiện ô tô, thiết bị điện tử giả có thể gây cháy nổ.
• Làm giảm giá trị hàng thật: Hàng giả tràn lan ảnh hưởng đến uy tín và giá trị của sản phẩm chính hãng.

2. Các quy định pháp lý và chính sách chống hàng giả

Quy định pháp luật hiện hành

Luật	Nội dung chính	Phạm vi áp dụng
Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019)	Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu, sáng chế; xử lý vi phạm liên quan đến hàng giả.	Áp dụng cho các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có đăng ký sở hữu trí tuệ tại Việt Nam.
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010	Quy định trách nhiệm của doanh nghiệp, chế tài xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng	Tất cả các cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động thương mại, sản xuất, tiêu dùng tại Việt Nam.
Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020)	Quy định xử phạt hành chính đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.	Cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xử phạt doanh nghiệp, cá nhân vi phạm.
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)	Xử lý hình sự đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả có mức độ nghiêm trọng.	Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm nghiêm trọng, gây hậu quả lớn.
Nghị định 98/2020/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thương mại, sản xuất, hàng giả	Quy định mức phạt tiền và biện pháp xử lý đối với các hành vi vi phạm về hàng giả.	Doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động thương mại tại Việt Nam.

Vai trò của cơ quan chức năng

Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương)

Các cơ quan chức năng đang triển khai nhiều giải pháp chống hàng giả nhằm bảo vệ người tiêu dùng và thị trường.

• Giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả
• Tổ chức các chiến dịch truy quét kết hợp tuyên truyền để nâng cao nhận thức cộng đồng về nhận diện sản phẩm chính hãng.
• Đồng thời phối hợp với doanh nghiệp trong việc hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Công an kinh tế (Bộ Công an)

• Điều tra và xử lý nghiêm tội phạm sản xuất, tiêu thụ hàng giả theo quy định của Bộ luật Hình sự.
• Truy quét các đường dây sản xuất, phân phối hàng giả quy mô lớn, triệt phá tận gốc các tổ chức vi phạm.
• Bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp chân chính, đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch.

Hải quan Việt Nam

• Kiểm soát chặt chẽ hàng hóa nhập khẩu, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái xâm nhập thị trường ngay từ cửa khẩu.
• Phối hợp với doanh nghiệp trong việc xác minh nguồn gốc hàng hóa, hỗ trợ quá trình kiểm định sản phẩm chính hãng.
• Xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức vi phạm, áp dụng biện pháp hành chính và pháp lý đối với những trường hợp nhập khẩu hàng giả, hàng kém chất lượng.

3. Tổng hợp 7 giải pháp chống hàng giả hiện đại cho doanh nghiệp

Tem chống hàng giả thông minh (QR code, NFC, Hologram)

• QR Code: Khách hàng quét mã QR trên sản phẩm để kiểm tra thông tin xuất xứ, lô sản xuất và xác thực hàng chính hãng.
• NFC (Near Field Communication): Tem NFC tích hợp chip điện tử, chỉ có thể quét bằng điện thoại thông minh để xác thực sản phẩm.
• Hologram: Tem ba chiều khó làm giả, thay đổi màu sắc theo góc nhìn, giúp nhận diện hàng thật dễ dàng.

Công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Một số hệ thống tiêu biểu hỗ trợ truy xuất nguồn gốc:

• GS1 Vietnam: Mã số mã vạch chuẩn quốc tế giúp theo dõi chuỗi cung ứng.
• iCheck Trace: Hệ thống truy xuất nguồn gốc thực phẩm chuẩn quốc gia.

Sử dụng Blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng

Giải pháp xác thực điện tử và sinh trắc học

Ứng dụng công nghệ:

Trong các giải pháp chống hàng giả hiện đại, công nghệ sinh trắc học ngày càng được ứng dụng rộng rãi.

• Việc nhận diện khuôn mặt giúp xác thực chủ sở hữu đối với các sản phẩm cao cấp như đồng hồ hay túi xách hàng hiệu.
• Bên cạnh đó, dấu vân tay và quét mống mắt cũng là những giải pháp chống hàng giả hiệu quả, thường được áp dụng cho các sản phẩm yêu cầu bảo mật cao như két sắt và thiết bị công nghệ.

 

Phần mềm quản lý bán hàng kết hợp nhận diện hàng giả

Sau đây là top 3 phần mềm chống hàng giả phổ biến:

Tên phần mềm	Tính năng	Giá	Ưu điểm	Nhược điểm
iCheck Scan	Quét mã QR, kiểm tra nguồn gốc sản phẩm	Miễn phí (cơ bản)	Phổ biến tại Việt Nam, dễ sử dụng	Hạn chế tính năng nâng cao
BlueCheck	Tích hợp RFID, NFC, theo dõi chuỗi cung ứng	Tùy theo nhu cầu	Bảo mật cao, phù hợp doanh nghiệp lớn	Cần đầu tư thiết bị đọc NFC
Everledger	Blockchain, theo dõi hàng hóa cao cấp	Tùy gói	Độ tin cậy cao, dùng cho sản phẩm xa xỉ	Phí dịch vụ cao

Đào tạo nhân viên và nâng cao nhận thức khách hàng

• Cách nhận diện tem chống giả chính hãng
• Sử dụng phần mềm xác thực hàng thật
• Hướng dẫn khách hàng quét mã QR/NFC để kiểm tra sản phẩm
• Các biện pháp xử lý khi phát hiện hàng giả

Hợp tác với cơ quan chức năng và tổ chức kiểm định độc lập

Danh sách cơ quan hỗ trợ kiểm định hàng thật – giả:

• Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương)
• Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ)
• Viện Khoa học Hình sự (Bộ Công an)

4. Giải pháp chống hàng giả dành cho người tiêu dùng

Hàng giả ngày càng tinh vi, gây khó khăn cho người tiêu dùng trong việc phân biệt sản phẩm thật. Vì vậy, áp dụng các giải pháp chống hàng giả là điều cần thiết. Dưới đây là những cách đơn giản nhưng hiệu quả giúp người tiêu dùng nhận diện và bảo vệ quyền lợi của mình.

Các cách nhận biết hàng giả đơn giản và hiệu quả

Bao bì và nhãn mác:

• Hàng thật: In sắc nét, rõ ràng, tem chống giả có thể xác thực.
• Hàng giả: Nhòe, lệch màu, sai chính tả, không có tem chống giả.

Mã vạch và QR Code:

• Hàng thật: Quét QR/Mã vạch hiển thị đầy đủ thông tin sản phẩm.
• Hàng giả: Không có mã vạch hoặc quét không ra thông tin chính thống.

Chất liệu sản phẩm:

• Hàng thật: Kết cấu chắc chắn, đúng mô tả của nhà sản xuất.
• Hàng giả: Rẻ tiền, dễ hỏng, màu sắc khác thường.

Giá cả:

• Hàng thật: Giá ổn định, có sự kiểm soát từ hãng.
• Hàng giả: Giá quá rẻ so với mặt bằng chung.

Sử dụng ứng dụng xác thực và kiểm tra nguồn gốc

Top 5 ứng dụng kiểm tra hàng thật – giả tại Việt Nam.

Tên ứng dụng	Tính năng chính
iCheck Scanner	Quét mã vạch, QR Code, kiểm tra thông tin sản phẩm
Scan & Check	Truy xuất nguồn gốc, kiểm tra xuất xứ hàng hóa
CheckVN	Xác thực hàng chính hãng từ các thương hiệu hợp tác
Gcheck	Kiểm tra mã số, mã vạch để nhận diện sản phẩm thật
Barcode Việt	Tra cứu nguồn gốc sản phẩm, xác minh hàng giả

Cách sử dụng ứng dụng xác thực:

• Bước 1: Tải ứng dụng từ App Store/Google Play.
• Bước 2: Mở ứng dụng và quét mã QR/mã vạch trên sản phẩm.
• Bước 3: Xem thông tin xuất xứ, đơn vị sản xuất, giấy chứng nhận (nếu có).
• Bước 4: Nếu phát hiện nghi vấn, báo cáo ngay với cơ quan chức năng.

Quy trình khiếu nại và báo cáo sản phẩm nghi vấn

Hướng dẫn từng bước khi phát hiện hàng giả

Bước 1: Thu thập bằng chứng

• Hóa đơn, chứng từ mua hàng.
• Hình ảnh, video sản phẩm, tem nhãn (nếu có).
• Thông tin cửa hàng/website bán sản phẩm.

Bước 2: Gửi khiếu nại đến cơ quan chức năng

• Gọi hotline: Tổng cục Quản lý thị trường: 1900 888 655
• Gửi email: hotro@dms.gov.vn
• Báo cáo qua website:

• Tổng cục Quản lý thị trường: https://dms.gov.vn/
• Cục Sở hữu trí tuệ: https://www.ipvietnam.gov.vn/

Bước 3: Chờ xác minh và phản hồi

• Cơ quan chức năng tiếp nhận và kiểm tra thông tin.
• Nếu phát hiện vi phạm, sản phẩm sẽ bị thu hồi, người tiêu dùng có thể được hoàn tiền.

Bước 4: Phổ biến thông tin để cảnh báo cộng đồng

• Đăng tải cảnh báo trên mạng xã hội, nhóm tiêu dùng uy tín.
• Báo cáo lên báo chí, diễn đàn để giúp nhiều người tránh mua phải hàng giả.

5. Các xu hướng công nghệ mới trong chống hàng giả

Hàng giả ngày càng tinh vi, đòi hỏi các công nghệ hiện đại để phát hiện và ngăn chặn hiệu quả. Dưới đây là những xu hướng công nghệ mới đang được áp dụng trong giải pháp chống hàng giả.

AI và Machine Learning phát hiện hàng giả

Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) giúp tự động phân tích, nhận diện dấu hiệu bất thường trong sản phẩm và chuỗi cung ứng.

Cách AI phát hiện hàng giả

Bước 1: Thu thập dữ liệu

• Hình ảnh sản phẩm, tem chống giả, mã vạch từ nhiều nguồn.
• Dữ liệu từ camera an ninh, hệ thống kiểm tra tự động.

Bước 2: Huấn luyện mô hình AI

• Machine Learning phân tích hàng ngàn mẫu hàng thật và hàng giả để nhận diện khác biệt.
• AI học cách phát hiện dấu hiệu giả mạo trên bao bì, tem nhãn, logo.

Bước 3: Kiểm tra sản phẩm trong thực tế

• Khi quét mã QR/mã vạch hoặc chụp ảnh sản phẩm, AI sẽ đối chiếu với dữ liệu đã học.
• Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, hệ thống cảnh báo người tiêu dùng hoặc cơ quan quản lý.

Bước 4: Phát hiện và báo cáo vi phạm

• AI tự động gửi cảnh báo nếu phát hiện mẫu sản phẩm có nguy cơ là hàng giả.
• Hệ thống có thể kết nối với nhà sản xuất để xác minh và xử lý.

Ví dụ thực tế

• Amazon: Sử dụng AI để kiểm tra hình ảnh sản phẩm, xác định hàng giả trên nền tảng của họ.
• Alibaba: Áp dụng Machine Learning để phân tích hành vi giao dịch đáng ngờ và phát hiện gian lận.

Công nghệ IoT trong kiểm tra và bảo vệ sản phẩm

Internet of Things (IoT) giúp sản phẩm “thông minh hơn” bằng cách gắn chip, cảm biến để theo dõi tình trạng sản phẩm theo thời gian thực.

Ứng dụng IoT trong chống hàng giả

Smart Packaging (Bao bì thông minh)

• Tích hợp cảm biến theo dõi nhiệt độ, độ ẩm, vị trí sản phẩm.
• Người tiêu dùng có thể quét mã NFC/QR để kiểm tra nguồn gốc sản phẩm.

Chip RFID & NFC chống giả

• RFID giúp theo dõi sản phẩm từ nhà máy đến tay người tiêu dùng.
• NFC cho phép xác thực hàng thật bằng cách quét chip trên smartphone.

Ví dụ thực tế

• LVMH (Louis Vuitton, Dior, Givenchy): Dùng NFC trong túi xách để xác thực hàng chính hãng.
• IBM & Maersk: Sử dụng IoT để theo dõi chuỗi cung ứng thực phẩm, ngăn chặn gian lận trong xuất nhập khẩu.

In 3D và tem chống giả khó sao chép

Công nghệ in 3D giúp tạo ra tem chống giả với cấu trúc phức tạp, khó làm giả bằng các phương pháp truyền thống.

Ứng dụng in 3D trong chống hàng giả

Tem Hologram 3D

• Tem 3D thay đổi hình ảnh theo góc nhìn, rất khó làm giả.
• Phù hợp cho các sản phẩm cao cấp như đồng hồ, mỹ phẩm, rượu ngoại.

Dấu vân tay kỹ thuật số trên sản phẩm

• In 3D tạo ra dấu vân tay duy nhất trên từng sản phẩm, giúp truy xuất nguồn gốc.
• Được sử dụng cho các linh kiện điện tử, máy móc, ô tô.

Ví dụ thực tế

• Thương hiệu thuốc lá Philip Morris: Sử dụng in 3D để tạo tem bảo mật trên bao thuốc.
• Rolex: Áp dụng tem 3D để bảo vệ đồng hồ chính hãng khỏi hàng giả.

Việc áp dụng giải pháp chống hàng giả, đặc biệt là tem chống hàng giả, ngay từ đầu không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu mà còn tạo niềm tin vững chắc cho người tiêu dùng. Đây là yếu tố quan trọng để duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.

Chống hàng giả không phải là nhiệm vụ của riêng ai mà cần sự chung tay của doanh nghiệp, cơ quan chức năng và người tiêu dùng. Hãy cùng iCheck hành động ngay hôm nay để xây dựng một thị trường minh bạch, an toàn, nói không với hàng giả.